ایران در استفاده از روشهای نوین مرمتی از جهان عقب است - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم، ایلنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست رسیده، ایران در استفاده از روشهای نوین مرمتی از جهان عقب است.

شیبا خدیر (مسئول بخش مطالعات لیزر پژوهشکده حفاظت و بازسازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری) با اشاره به آنکه این روزها با توسعه تکنولوژی شاهد ورود روشهای نوی برای بازسازی و پاکسازی اشیای تاریخی هستیم، گفت: از لیزر برای پاکسازی اشیا استفاده می کنیم. این یکی از روش های نوینی است که چند سالی است در جهان مورد استفاده نهاده شده و حدود 5 سال است که با یاری مراکز علمی مانند دانشگاه شهید بهشتی و انرژی اتمی از این روش برای حفاظت بهتر آثار استفاده می کنیم. روش پلاسما نیز از دیگر روش های نو بازسازی اشیای تاریخی است که چندی است به وسیله بازسازیگران مورد استفاده نهاده شده تا بتوان از تکنولوژی های نو برای ارتقای روش های بازسازیی و ترمیم آثار تاریخی و باستانی استفاده کرد.

به گفته او، از لیزر برای پاکسازی آثاری مانند سنگ و فلزات استفاده شد. درحال حاضر با وجود آنکه لیزر کارآیی های متعددی دارد اما بیشتر برای تمیزکاری آثار بکار می رود. در زمینه فلز، رسوبات سخت و ضخیمی که بر اثر تغییرات محیط بر روی فلز بوجود آمده اند به وسیله لیزر به راحتی پاک می گردد. استفاده از لیزر بخصوص در آثاری که شکننده هستند و انجام بازسازی با روش های مکانیکی می تواند سبب شکستن آنها گردد یا در شرایطی که استفاده از روش های شیمیایی برای پاکسازی می تواند مضر باشد، بسیار کارآمد است.

خدیر تاکید نمود: استفاده از لیزر نیازمند مطالعات و تخصصی است و کسی که با این روش کار می نماید باید علاوه بر شناخت ساختار و مواد شی باستانی که قرار است با آن کار کند، به علم استفاده از لیزر و طول موج آن نیز مسلط باشد. لیزر طول موج، دامنه و البته دستگاه های مختلفی دارد که استفاده از هر کدام از آنها برای آثار متفاوت، فرق دارد. نباید فراموش کرد که دستگاه های لیزر بسیار گران هستند و بازسازی از این طریق یک روش گران محسوب می گردد.

مسئول بخش مطالعات لیزر پژوهشکده بازسازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به این سئوال که آیا این امکان وجود دارد که استفاده از لیزر برای بازسازی آثار تاریخی، در دراز مدت آسیب رسان باشد، گفت: این مهم سالهاست مورد مطالعه است و ما همچنان درحال مطالعه هستیم. ضمن آنکه در حال حاضر از لیزر فقط برای سطح آثار استفاده می گردد و خاصیت این دستگاه ها آن است که قابل کنترل است و لایه هایی که مد نظرمان است حذف می گردد. بطور مثال چندی پیش تعدادی از ظروف نقره ای را پاکسازی کردیم و فقط رسوبی که مدنظر بود، پاکسازی شد و با توجه به آنکه طول موج لیزر درست انتخاب شده بود، وقتی به سطح نقره می رسید بدون آنکه به فلز آسیب برساند، منعکس میشد.

از آنجایی که هنوز در فاز مطالعاتی قرار داریم، هنوز استفاده از لیزر در تمام بخش های بازسازیی کشور باب نشده و به گفته خدیر، تا به امروز از این روش برای پاکسازی چند سکه، قطعه ای از آثار بم، چند کاشی که از جمله آثار مطالعاتی محسوب می شدند، مورد استفاده نهاده شد.

هرچند استفاده از لیزر برای بازسازی آثار باستانی از دهه 70 میلادی مورد استفاده است اما حدود 5 سال است که ایران از این تکنولوژی استفاده می نماید و میتوان گفت سالها از تکنولوژی های روز جهان در عرصه بازسازی عقب هستیم.

مسئول بخش مطالعات لیزر پژوهشکده بازسازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درخصوص استفاده از این تکنولوژی برای آثاری که در فضای باز قرار دارند، گفت: با گروهی از بازسازیگران خارجی در تخت جمشید این کار را انجام دادیم که به منظور بدست آوردن لایه رنگی بود که روی سنگ های تخت جمشید واقع شده است. این کار بسیار پیروز بود و میتوان گفت شاید تنها روشی است که میتوان به وسیله آن لایه ها را شناسایی کرد. این روش برای زدودن لایه های سطحی و رسیدن به رنگ سنگ موثر بود.

به گفته او، لیزرهایی وجوددارند که به وسیله آنها میتوان جنس و مواد اشیای باستانی را بدون آنکه آسیبی متوجه آنها گردد، شناسایی کرد. چنانکه به صورت آنی میتوان این کار را انجام داد اما از آنجایی که این دستگاه ها بسیار گران هستند بیشتر در مراکز علمی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار میگیرند و استفاده از آنها در مراکز بازسازیی نیازمند حمایت دولت است.

مسئول بخش مطالعات لیزر پژوهشکده بازسازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری درخصوص روشهای نوینی که برای بازسازی بکار گرفته می شوند، گفت: علاوه بر لیزر و پلاسما، از نانو و روش های آنالیزی متفاوتی در جهان مورد استفاده قرار میگیرد که ما هنوز در ایران از این امکانات بی بهره هستیم.