معمای حیات در مریخ؛ نمونه سنگ های سیاره سرخ آماده بازگرداندن به زمین است؛ آیا ناسا پیروز می شود؟ - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم، دهه هاست دانشمندانی که مریخ را مطالعه می کنند، منتظر نمونه سنگ هایی از این سیاره هستند. حالا برخی از این محققان شاید بتوانند به نمونه سنگ هایی از سیاره سرخ و حتی ذرات طوفان خورشیدی دست پیدا کنند. این در صورتی است که ناسا و آژانس فضایی اروپا (ESA) بتوانند ماموریت پیچیده و جسورانه خود را با موفقیت به انتها برسانند.

چند سالی است که این دو آژانس در حال برنامه ریزی برای ارسال فضاپیما به مریخ هستند تا نمونه سنگی هایی را که از طریق مریخ نورد پشتکار (Perseverance) ناسا جمع آوری می شود، به زمین بیاورند. اما موانع فنی و مالی می تواند این طرح چند میلیارد دلاری را از مسیر خود خارج کند.

ناسا ماه گذشته بیان نمود در سال مالی آینده نزدیک به 1 میلیارد دلار به کاوش های مریخ اختصاص خواهد داد، مبلغ هنگفتی که می تواند آژانس را مجبور کند در بخش های دیگر بودجه خود را کاهش دهد. این امر می تواند پروژه های علمی دیگر ناسا را تحت تاثیر قرار دهد.

مریخ نورد پشتکار که سنگ های این سیاره را برای تحقیقات علمی جمع آوری می کند در ماه های دسامبر و ژانویه، 10 لوله حاوی نمونه سنگ های جمع آوری شده را روی منطقه ای مسطح در مریخ رها کرده است تا در ماموریت های بعدی برای انتقال به زمین جمع آوری شوند.

نمونه های سنگ و خاک مریخ که در سطح سیاره سرخ آماده انتقال به کره زمین استعکس از ناسا

ماموریتی پیچیده ناسا و آژانس فضایی اروپا

ناسا و آژانس فضایی اروپا در مورد طرح کلی ماموریت بازگشت نمونه مریخ به یک توافق کلی رسیده اند. آژانس فضایی اروپا قصد دارد فضاپیمایی را به مریخ پرتاب کند که به دور این سیاره خواهد چرخید. یک سال پس از آن نیز ناسا فضاپیمای دیگری را برای فرود روی سطح این سیاره و در نزدیکی کاوشگر پشتکار به مریخ خواهد فرستاد تا لوله های حاوی نمونه سنگ های جمع آوری شده را بردارد. سپس موشکی که حامل کپسول لوله هاست از سطح کره مریخ خارج می شود، در مدار مریخ تا به نزدیکی فضاپیمای آژانس فضایی اروپا می رسد و در نهایت این فضاپیما، کسپولی که حامل لوله هاست را می گیرد و به زمین می رساند. پیش بینی می شود این ماموریت تا سال 2033 به سرانجام برسد.

جف گراملینگ، مدیر بازگرداندن نمونه ها از مریخ در مقر ناسا در واشنگتن دی سی می گوید: این یک ماموریت پیچیده است و از اختراعات تازه برای بازگرداندن این نمونه ها از مریخ استفاده خواهد شد.

از جمله اختراعات تازه برای آوردن نمونه های سنگ و خاک از مریخ به زمین، موشکی است که از سطح مریخ پرتاب می شود و نیز هلی کوپترهای مینیاتوری مجهز به چرخ و چنگک پنجه مانند. اگر مریخ نورد پشتکار به هر دلایلی نتواند نمونه های جمع آوری شده را در اختیار فرودگر آینده ناسا قرار دهد، این دو مینی هلیکوپتر از فرودگر جدا شده و نمونه هایی را که پیش تر روی سطح مریخ نهاده شده اند گرفته و تحویل بالگرد نبوغ خواهند داد. بالگرد کوچک نبوغ که با مریخ نورد پشتکار در مریخ فرود آمد تا به امروز در سیاره سرخ 48 پرواز را به انجام رسانده است.

ناسا در پیشنهاد بودجه ای که در 13 مارس منتشر شد، بیان نمود، ممکن است برای صرفه جویی در هزینه ها یکی این مینی هلی کوپترها را که برای این ماموریت در نظر گرفته شده است، از پروژه کنار بگذارد.

لوئیز پراکتر، دانشمند سیاره شناس در آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جان هاپکینز، می گوید: مشکل این است که معین نیست این پروژه چقدر هزینه داشته باشد و افزایش بودجه در این بخش چه تاثیری بر پروژه های دیگر ناسا داشته باشد.

در چند ماه آینده، ناسا و سازمان فضایی اروپا جزئیات پروژه انتقال نمونه سنگ های مریخ به زمین را نهایی و اولین برآورد هزینه جامع برای این ماموریت را معین خواهند کرد و یک هیئت بازبینی مستقل برای ارزیابی طرح، برنامه زمان بندی و بودجه مورد نیاز تشکیل خواهد شد.

این تصویر یک لوله حاوی نمونه سنگ های جمع آوری شده از طریق مریخ نورد پشتکار است

علاوه بر این ناسا و سازمان فضایی اروپا در حال تنظیم رویه هایی برای نحوه نگهداری نمونه های مریخ پس از بازگشت به زمین و همچنین گرد آوردن گروهی از محققان هستند تا معین کنند که چه نوع آزمایشات علمی باید روی نمونه ها در آزمایشگاه ها انجام شود. همه اینها به دلیل ارزش بالای نمونه های جمع آوری شده در سطح مریخ است.

مریخ نورد پشتکار در فوریه 2021 در دهانه جیزرو مریخ فرود آمد، دهانه ای که در گذشته های دور پر از آب بوده است. پشتکار از آن زمان تا به امروز نزدیک به 17 کیلومتر در اطراف دهانه را پیموده و انواع مختلف سنگ را جمع آوری کرده است.

این سنگ ها می تواند اطلاعات مهمی از گذشته مریخ در اختیار دانشمندان قرار دهند. هدف اصلی این ماموریت پیدا کردن نشانه هایی از حیات احتمالی در گذشته سیاره سرخ است.

ده لوله پر شده از نمونه سنگ های سیاره مریخ برای دانشمندان بسیار مهم است. برخی از آنها حاوی سنگ های آذرین هستند که مستقیماً از انجماد مواد مذاب تشکیل شده اند. این سنگ ها دانشمندان را قادر خواهند ساخت تا عمر و قدمت بخش هایی از سطح مریخ را برای اولین بار معین کنند.

دو نمونه جمع آوری شده در مکان هایی به نام های هاگوالو فلتس (Hogwallow Flats) و یوری پس (Yori Pass)، حاوی سنگ هایی هستند که از رسوبات ریزدانه ای تشکیل شده اند که نشان می دهد در گذشته های بسیار دور با آب و در مکانی در تماس بوده اند که حیات می توانسته است در آن شکل بگیرد.

در کنفرانس علوم قمری و سیاره ای در وودلندز تگزاس در ماه گذشته، آدریان بروز در دانشگاه اورگان در یوجین توضیح داد که چگونه نفوذ آب از میان سنگ های هاگولو فلتس احتمالاً ظاهر و شیمی آنها را تغییر داده است. کتی بنیسون از دانشگاه ویرجینیای غربی نیز در مورد کانی های سولفاتی که از طریق مریخ نورد در سنگ ها شناسایی شده اند صحبت کرد و گفت که اگر در گذشته حیاتی در مریخ وجود داشته باشد، شانس خوبی برای نشانه های زیستی ارگانیسم های باستانی در مریخ وجود دارد.

مریخ نورد پشتکار در هفته های اخیر به بالای دلتای رودخانه باستانی در دهانه جیزرو رسیده و در حال طی کردن مسیر خود از میان برون زد رسوبات رودخانه است و در حین حرکت نمونه های بیشتری را جمع آوری می کند. پشتکار در 30 مارس، نوزدهمین نمونه خود را از سنگی در این دلتا که سرشار از کربنات است، جمع آوری کرد، ماده معدنی که در حفظ و ثبت نشانه هایی از حیات در گذشته های دور اهمیت زیادی دارد.

برون زد یا رُخنمون بخشی از سنگ بستر است که اغلب از طریقٔ خاک حاصل از فرسایش یا پوشش گیاهی پوشیده شده است و اطلاعاتی از شرایط لایه های زیر سطح زمین را در اختیار زمین شناسان قرار می دهد.