باید تنها کیفیت آثار محور داوری جوایز ادبی و هنری باشد، برنده شدن در جشنواره ها تاثیر چندانی در فروش کتاب ندارد - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم ، امروز هفتم بهمن در حاشیه برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب نشست جوایز ادبی و هنری در حوزه کتاب: جایگاه، رویه ها و تجربه ها به صورت غیرحضوری با میزبانی خانه کتاب و ادبیات ایران و با شرکت آلیزه نایجل از بنیانگذاران و مدیران انتشارات لیلز آن مار لاتویا و غزل فتح الهی از تصویرگران پیروز ، نامزد نهایی مسابقه تصویرگری بلونیا و نیز منتخب شرکت در مسابقه تصویرگری براتیسلاوا برگزار گردید.

در این نشست آلیزه نایجل در سخنانی با اشاره به سابقه فعالیت 17 ساله انتشارات لیلز آن مار گفت: این انتشارات تنها در حوزه کتاب های تصویری، شعر و داستان بچه ها به صورت های ترجمه و تالیف فعالیت می نماید. این انتشارات تا به امروز جوایز متعددی از جمله جایزه ملی ادبایت کودک و جشنواره ملی زیاترین کتاب را کسب نموده و چهار سال پیاپی نامزد جایزه برترین نشر سال بوده است. بعلاوه جایزه برترین کتاب ترجمه ای سوئد را کسب نموده و کتاب های تصویری این انتشارات نامزد جایزه های بین المللی متعددی شده است. هر سال کتاب های ما در نمایشگاه بلونیا شرکت داده می گردد و برای انتخاب ترجمه ها به جایزه های این نمایشگاه توجه داریم. کاتالوگ انتشارات لیلز آن مار طویل است و یکی از کتاب های پیروز ما کاته، دختری که می خواست پدربزرگ گردد است که به نسل های مختلف و اهمیت حضور پدربزرگ و مادربزرگ اشاره می نماید.

وی در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه به سلیقه داوران در جشنواره ها توجه دارید؟ شرح داد: همواره سلیقه و معیار داوران در جایزه های هنری و ادبی ما تعیین نیست، البته مهمترین معیار، کیفیت متن و تصویرگری کتاب است که اثر الهام بخش و دارای موضوع مهمی باشد. در عین حال ممکن است قوانین حاکم بر جشنواره ها مختلف باشد و معیارهایی چون تاریخ انتشار، سن پدیدآورنده، منطقه جغرافیایی و اینکه نویسنده پیش از این برگزیده این جایزه نشده باشد و حتی ملاحظات سیاسی را درنظر بگیرند. به عنوان نمونه در یکی از جوایز ادبی لاتویا که نامش را از یک نویسنده حوزه طبیعت و محیط زیست اخذ نموده، توجه خاصی به ارتباط اثر با طبیعت قایل می شوند و تنها کیفیت کتاب محور انتخاب نیست.

نایجل توضیح داد: باید در انتخاب برگزیدگان جوایز ادبی و هنری تنها به کیفیت خود آثار توجه گردد و اینکه نویسنده ای پیش از این برگزیده شده نباید علتی برای کنار گذاشتن وی باشد. متاسفانه مسائل حاشیه ای و سیاسی بعلاوه اعمال سلیقه ها وارد داوری می شوند که بستگی به داور دارد.

وی بعلاوه درباره تاثیر منتخب شدن در جشنواره ها بر اندازه فروش کتاب گفت: برنده شدن باعث جلب توجه و فروش بیشتر کتاب می گردد و در بازار بین المللی نیز با تایید و استقبال بیشتری رو به رو می گردد. این فرصت برای نویسنده و صاحب اثر فراهم می گردد که ناشران خارجی به سمت کتاب وی جلب شوند ولی در عین حال تنها علت پرفروش شدن کتاب و انتخاب از سوی خواننده نخواهد بود.

نایجل به بازار کتاب لاتویا نیز اشاره نمود و اضافه کرد: کشور ما تنها دو میلیون نفر جمعیت دارد ولی دارای یک انتشارات بزرگ و حدود 30 دفتر نشر مستقل است که در حوزه های تالیف و ترجمه کار می نمایند. سال 2020 در مجموع 2000 عنوان کتاب نو در این کشور منتشر شد که هر یک هزار نسخه شمارگان داشتند. 25 درصد کتاب های منتشر شده ترجمه ای از انگلیسی، آلمانی، کشورهای اسکاندیناوی و استونی هستند.

وی بعلاوه بیان کرد: هر سال کمپینی برای انتخاب برترین کتاب کودک و نوجوان به انتخاب بچه ها نیز برگزار می گردد که اثر برگزیده را به طور گسترده خریداری و به مدارس و کتابخانه ها ارسال می نمایند.

نایجل درباره شرایط تصویرگری کتاب های لاتویا شرح داد: تصویرگران این کشور نمی توانند تنها با شغل تصویرگری امرار معاش نمایند و ناچار به انجام کارهای تبلیغاتی هم هستند. بیشتر تصویرگران در دانشکده هنر گرافیک تحصیل نموده اند و فرایند واحدی برای انتخاب تصویرگران کتاب ها وجود ندارد.

وی بعلاوه به استقبال انتشارات لیلز آن مار از کتاب های شعر نیز اشاره نمود و اضافه کرد: مجموعه کتاب شعر در قطع جیبی را منتشر نموده ایم که شامل آثار شاعران گذشته ما با تصویرگری نو است. هر کتاب یک شعر دارد که سناریو برای تصاویر است. این مجموعه، پیروز بوده و توانسته به فروش قابل توجهی برسد. بعلاوه دو کتاب مجموعه شعر را نیز به سفارش یک مرکز بیمارستانی تهیه و منتشر نموده ایم که مورد توجه نهاده شده است.

تصویرگر به سلیقه داوران توجه نکند

بعلاوه در این نشست، غزل فتح الهی، تصویرگر حوزه کودک و نوجوان و نامزد و منتخب چندین جایزه بین المللی در سخنانی بیان کرد: سال 2017 به یک ورک شاپ ایرانی دعوت شدم که به مدت دو هفته با تعدادی از نویسندگان و تصویرگران در آن حضور داشتیم و برگزیده شدن در آن مسابقه به حضور من در نمایشگاه بلونیا منجر شد که شروعی خوب بود. به مدت یکسال با همکاری نویسنده و ناشر روی کتاب تو یک جهانگردی کار کردیم تا اینکه در نهایت این اثر توانست پلاک طلای دوسالانه تصویرگری براتیسلاوا 2021 را کسب کند.

وی اضافه کرد: این کتاب درباره خواهر و برادری است که کشورشان دچار جنگ شده و ناچار به مهاجرت هستند، برادر برای راضی شدن خواهر به مهاجرت در بازی به وی می گوید که باید جهانگردی کنیم. آنچه نظر داوران را جلب کرد تناقض روایت تصویر و متن بود که جنگ تنها در تصویر کتاب است. از ابتدای داستان متن به گونه ای نوشته شده که گویی برادر شجاع است ولی در تصویر نشان داده شده که برادر ترسیده است. به تدریج مسائل را پشت سرمی گذارند تا به مرز می رسند و استقبال خوبی هم از آنها نمی گردد. اینجا برادر ناامید است ولی خواهرش به من امید می دهد که نقطه اوج داستان همین است. در سرانجام داستان سرانجامی خوش دارد و خواهر که این کتاب را در دست دارد به مدرسه رفته یعنی به جای امنی رسیده است.

بعلاوه سال گذشته کتاب پنبه دونه با تصویرگری من در فهرست نامزدان جایزه بلونیا نهاده شد. داوران اشاره نمودند که چرا فضای کتاب تاریک است و شاید همین علت برنده نشدن اثرم بود. من شرح دادم که فضای داستان به شب و یک جنگل خالی و برفی اختصاص دارد که شخصیت ها نور هستند و بی رنگ است. بعلاوه شرح خواستند که چرا شخصیت اصلی در پنج فریم اصلی حضور ندارد.

فتح الهی توضیح داد: تا به امروز در تصویرگری آثار به سلیقه داوران توجه ننموده ام و به طور آگاهانه تنها دنبال محک زدن خود بوده ام. تصویرگر پیروز نباید به سلیقه داوران توجه کند. گاهی لازم نیست خود را شبیه سلیقه جهانی کنیم و تنها باید از فرهنگ خود وام بگیریم. منتخب شدن شیرین است ولی تصویرگر باید از خود اثرش لذت ببرد و پیامش را به طور کامل به مخاطب منتقل کند.