تحول دیجیتال با شیوع کرونا، جامعه پزشکی تا قبل از کرونا در مقابل اینترنت اشیاء مقاومت داشت - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم، دبیر مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء گفت: اینترنت اشیاء نشان داد چقدر می تواند در حوزه سلامت کارگشا باشد. در صورتی که تا قبل از این جامعه پزشکی جلوی فناوری مقاومت بسیاری از خود نشان می داد و معتقد بود فناوری قدرت تشخیص بیماری را ندارد.

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری وبلاگ باران علم، شیوع ویروس کرونا موجب شد یک بحران جهانی شکل بگیرد و دولت ها، دانشمندان، پزشکان و سایر سازمان ها برای مبارزه با این بحران آغاز به کار نمایند. در این بین بخش مهمی از بار مبارزه با کرونا بر دوش حوزه فناوری است. فناوری های گوناگون از جمله اینترنت اشیاء توانستهاند با ارائه خدمات مختلف تاثیر بسزایی در مبارزه با کرونا داشته باشند و تحسین همگان را برانگیزند. از این رو با محمد قیصری، دبیر اجرایی مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء مصاحبه کردیم که در ادامه مشروح این مصاحبه را مشاهده می کنید:

وبلاگ باران علم: درباره نقش اینترنت اشیاء در مبارزه با کرونا چه اقداماتی در ایران و سایر کشورهای جهان اجرا شده است؟

قیصری: به طور کلی اقدام خاصی در ایران صورت نگرفته است، ولی فعالیت هایی در دست اقدام است که مربوط به Moblie As a Sensor (استفاده از حسگرهای موبایل) می گردد؛ یعنی اینترنت اشیاء درقالب یک اپلیکیشن از موبایل افراد استفاده می نماید. تلفن همراه های هوشمند دارای سنسورهای مختلفی مانند درجه حرارت بدن، ضربان قلب هستند که این سنسورها داده ها را گرفته و به اپلیکیشن هایی که در یک فضای ابری هستند ارسال می نمایند. سپس می توان این داده ها را غربالگری کرد و آنالیز نمود که آیا شخص مستعد ابتلا به ویروس کرونا است یا اینکه اصلاً شخص کرونا دارد یا خیر. از این رو به مرور می توان فهمید در هر استان و هر منطقه شرایط افراد چگونه است.

حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از اپلیکیشن های مبارزه با کرونا

وبلاگ باران علم: آیا این اپلیکیشن ها اکنون در کشور فراوری شده است؟

قیصری: در حال فراوری هستند و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بعضی از آنها را در طرح کروناپلاس مورد حمایت قرار داده است.

اقدام دیگری نیز مطرح است که افراد با ثبت نام در یک سامانه، مکان زندگی و مبتلا بودن خود به کرونا را معین می نمایند. سپس هنگامی که شما وارد یک شهر یا منطقه می شوید، تراکم این افراد به شما اطلاع داده می گردد و معین می گردد که آن منطقه پرخطر است یا کم خطر. این نیز می تواند یاری نماینده باشد. اینها کاربردهایی هستند که فقط در ایران مطرح شده، ولی در جهان اقدامات بسیار زیادی اجرا شده است.

استارت آپ های قدرتمند ایرانی در حوزه اینترنت اشیاء/ دانشگاه ها به IOT بیشتر توجه نمایند

وبلاگ باران علم: اقداماتی که مرکز تحقیقات اینترنت اشیاء برای مبارزه با کرونا انجام داده، چه بوده است؟

قیصری: دقیقاً همین اپلیکیشنی که ذکر شد، به عنوان طرح با دکتر را برای کروناپلاس تهیه نموده ایم و درحال حاضر در مرحله آزمایش روی گوشی ها و دستگاه ها قرار گرفته است، ولی هنوز وارد بازار و یا فاز اجرایی آن نشده ایم. در حقیقت شیوع کرونا برای همه بسیار غافلگیرانه بود. پیش از کرونا اپلیکشنی درباره مالاریا در کشور فراوری شده بود، که مرکز آن را ارتقاء داد، تا بتوان از آن در مبارزه با کرونا استفاده کنیم؛ با این تفاوت که برای ویروس کرونا امکانات و سنسورهای موبایل را به کار بگیریم.

وبلاگ باران علم: در سطح جهانی چه اقداماتی در این زمینه اجرا شده است؟

قیصری: دو نکته وجود دارد؛ یکی IOT (اینترنت اشیاء) است و دیگری مجموع تکنولوژی ها و فناوری های حوزه دیجیتال که روباتیک و حتی هوش مصنوعی را نیز در برمی گیرد. به عنوان مثال در حوزه هوش مصنوعی، کشور چین 34 بیمارستان را به یک سری الگوریتم های تشخیصی مجهز کرد تا تأثیر ویروس روی بچه ها، عظیم سالان و افراد مریض با بیماری های زمینه ای را تشخیص داده و آنالیز کند. چراکه رفتار این ویروس معین نبود. بنابراین آنها به یاری هوش مصنوعی توانستند رفتار ویروس در مقابل افراد دارای ام اس یا چربی خون، افراد کم سن و سال، خانم ها، آقایان و غیره را تشخیص دهند.

از طرفی همین هوش مصنوعی در روبات ها هم وجود داشت. در بعضی از بیمارستان ها از روبات ها برای بحث امدادرسانی به بیماران و حفظ فاصله اجتماعی استفاده شد.

بخش دیگر استفاده از پهپادها بود. بعضی دولت ها از پهپادها، توسط دوربین هایی که روی آنها نصب می گردد، برای تشخیص مناطق آلوده استفاده کردند. کاربرد دیگر آنها سمپاشی محیط است که در این مورد از پهپادها برای ضدعفونی کردن محیط استفاده شد.

افزایش استفاده از فضاهای ابری در ایام کرونا

از حوزه رایانش ابری (Cloud) نیز استفاده بسیاری شد. به این صورت که اپلیکیشن های مختلف وقتی داده های خود را می فرستادند، عمده این اطلاعات در سیستم های ابری جهانی ذخیره می شد، پلتفرم های بسیاری به جای اینکه داده های خود را شخصاٌ جمع آوری نمایند، از این فضاهای ابری یاری گرفتند. این فناوری در کشور خودمان هم اطلاعات مختلفی را در اختیار بعضی از سامانه ها قرار داد. در بحث فضای ابری در دورکاری و آموزش آنلاین هم استفاده شد و در مجموع به طور غیرمستقیم به کاهش انتشار کرونا یاری کرد.

در بخشی دیگر، اپلیکیشن ها و بازی هایی برای چگونگی شستوشوی دست ها، رعایت فاصله اجتماعی و نحوه ماسک زدن، منتشر شد.

پوشیدنی ها (wearables) مانند ساعت ها و دستبندهای هوشمند نیز یاری شایانی کردند. برای مثال در کشور چین پلیس از عینک هوشمندی استفاده می نماید که افرادی که دارای علائم کرونا هستند را نشان می دهد. بعضی از مشاغل نیز که نمی توانستند کارگاه های خود را تعطیل نمایند، از کلاه و ماسک هوشمند استفاده می کردند. این پوشیدنی به آنها یاری می کرد با فاصله از یک دیگر کار نمایند، همچنین به صورت آنی دمای بدن آنها را نیز کنترل می کرد.

در حوزه اینترنت اشیاء هم پنج مورد خوب در جهان رخ داد که در ایران هم می توانست اجرا گردد. به عنوان مثال در بعضی فرودگاه ها به دوربین هایی مجهز بودند (Camera as a sensor) که کل بدن شخص را اسکن می کرد و می توانست تشخیص دهد شخص مستعد بیماری هست یا خیر.

تعدادی دستگاه های تب سنج هوشمند نیز وجود دارد که اگر با آن درجه تب شخصی کنترل گردد، بلافاصله اطلاعات روی فضای ابری قرار می گیرد و متوجه می شویم این شخص سابقه کرونا دارد یا خیر.

بخشی هم که راجع به آن مانور زیادی داده شد اما پیاده سازی نشد، که برای باز کردن درها از موبایل، اپلیکیشن، فناوری تشخیص چهره و غیره استفاده گردد، تا افراد از لمس دستگیره در اجتناب نمایند. البته تنها سازمان های معدودی به این فناوری مجهز بودند.

اینها مجموعه ای از کاربردهای حوزه فناوری در بحث کرونا بود که در کشورهای مختلف اجرا شده است.

جای خالی فناوری اینترنت اشیاء برای مبارزه با کرونا در کشور

وبلاگ باران علم: آیا می توانیم انتقادی داشته باشیم که در کشورمان جای فناوری اینترنت اشیاء در مبارزه با کرونا خالی است؟ برای مثال چرا نتوانستیم در بحث ضدعفونی با روبات ها یا پهپادها از این فناوری استفاده ای کنیم؟

قیصری: بله. انتقادش وارد است، ولی به نظرم مسئله ای که در کشور ما وجود دارد مشکل پذیرش فناوری است. برای مثال در بحث پهپادها استفاده از آنها امکان پذیر است، ولی پرواز کردن آن احتیاج به دریافت مجوز دارد و این مجوز را یک سازمان خاص صادر نمی نماید. درواقع یک پهپاد برای جابجایی امکان استفاده از نقاط مختلف شهر را ندارد.

وبلاگ باران علم: درواقع زیرساختش وجود دارد اما به دلایل مختلف امکان اجرای آن نیست؟

قیصری: بله تقریباً این چنین است. به عنوان مثال مگر می گردد فناوری Moblie As a Sensor (استفاده از حسگرهای موبایل) در کشور ما وجود نداشته باشد! امروزه بیشتر مردم تلفن همراه هوشمند دارند که این گوشی ها هرکدام به 5 الی 10 سنسور مجهز هستند و قادرند در مبارزه با کرونا به کار گرفته شوند. اما متاسفانه در کشور ما در همین مورد ساده هم دیر اقدام صورت گرفت و فقط تامرحله جمع آوری داده ها پیش رفت. مرحله بعدی این بود که با استفاده از این داده ها، مناطق آلوده به وسیله موبایل اطلاع رسانی گردد.

به عنوان مثال وقتی جمعیت زیادی به شمال کشور مسافرت می نمایند و در محلی مانند بازار یا ساحل دریا تجمع می نمایند، اگر چنین اپلیکیشنی داشتیم که وجود افراد مبتلا به کرونا و یا کسانی که سابقه کرونا داشته اند را به وسیله هشدار به دارنده موبایل اعلام می کرد، قطعا افراد از حضور در آن مکان امتناع می ورزیدند.

متاسفانه همواره در این جور مواقع دچار شوک زدگی می شویم، یک بخش را انجام می دهیم و بخش دوم را پیش نمی بریم.

موضوع دیگر هم موازی کاری است. یعنی بیش از 10 الی 20 شرکت مشغول فراوری یک اپلیکیشن مشابه هستند! اکنون موضوعی که مطرح می گردد این است که کشور ما نهایتاً سه یا چهار اپلیکیشن جامع احتیاج دارد نه 20 اپلیکیشن! درواقع وقتی اکوسیستم فناوری ما شفاف نیست و اطلاع رسانی درستی انجام نمی گردد، همه روی یک محصول سرمایه گذاری می نمایند و آن را فراوری می نمایند. این عمل یک کار تکراری است و فایده ای ندارد.

مبارزه با کرونا به سبک هوش مصنوعی

مقاومت جامعه پزشکی در برابر فناوری شکسته شد

وبلاگ باران علم: کرونا بر مشاغل IOT چه تأثیری گذاشت؟

قیصری: تا قبل از کرونا در طی این سال ها افرادی را داشتیم (همواره این جور افراد هستند) که می گفتند حالا که IOT هنوز جدی نشده، هنوز خریدار ندارد. نکته ای که رخ داد این است.

اینترنت اشیاء ترکیبی از فناوری هاست؛ یعنی سخت افزار در کنار نرم افزار. فراوری یکی محصول اینترنت اشیاء، احتیاجمند کار تیمی در آزمایشگاه و کارگاه فراوری سخت افزار است و فرآیند آن باید به صورت تیمی طی گردد. وقتی یک چنین چیزی اتفاق نیفتد، پس محصول IOT فراوری نمی گردد.

شیوع کرونا باعث شد در این چند ماه اخیر بسیاری از پروژه ها متوقف گردد و تیم ها مجبور شدند کار خود را تعطیل نمایند. بسیاری از استارت آپ های فعال در حوزه اینترنت اشیاء نیز، به یک باره متوقف شدند. درواقع تقاضا بسیار پایین آمد و درپی آن سرمایه گذاری در این حوزه کاهش یافت و فراوری IOT در کشور با شوک شدیدی روبرو شد. سرمایه گذاران نیز به سمت حوزه سلامت، پزشکی و فراوری ماسک رفتند.

تأثیر مثبت کرونا هم این بود که اینترنت اشیاء نشان داد چقدر می تواند در حوزه سلامت کارگشا باشد. در صورتی که تا قبل از این جامعه پزشکی جلوی فناوری مقاومت بسیاری از خود نشان می داد و معتقد بود فناوری قدرت تشخیص بیماری را ندارد. اما کرونا نشان داد که هوش مصنوعی، پهپادها، روبات ها و غیره چقدر می توانند یاری نماینده باشند.

به عنوان مثال اپلیکیشنی که دولت برای تست کرونا معرفی کرد بسیار یاری نماینده بود، چراکه مردم در درمانگاه ها و بیمارستان ها صف می کشیدند تا از آنها تست کرونا گرفته گردد. درواقع این موضوع در حرکت به سمت ایجاد شهر هوشمند یاری بسیاری کرد. دریافت کد بورسی به صورت غیرحضوری، کاهش رفت و آمد شهری، دورکاری ها، پذیرش آموزش از راه دور و غیره از دیگر جنبه های مثبت به حساب می آید.

تاثیر مثبت کرونا بر حوزه های مختلف فناوری

وبلاگ باران علم: با توجه به شرایط کنونی، چه چشم اندازی برای آینده IOT می بینید؟

قیصری: همه جهان این را می دانند که این حوزه چشم انداز مثبتی دارد. حتی کرونا، دوره تحول دیجیتال است. اگرچه اکنون وارد دوره تحول دیجیتال شدیم، ولی پساکرونا دوره ای است که به واقع تحول دیجیتال را خواهیم دید. یعنی همه فناوری های وابسته به آن مثل اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، روباتیک و غیره رشد می نمایند. از این رو کرونا یک موقعیت مثبت است. خیلی از رفت و آمدهای شهری، ارتباط های کاریِ بی مورد، پرداخت ها، بعضی رشوه گیری ها و غیره از بین می رود. شرکت های دیجیتالی عظیم جهان نیز از موضوع کرونا شدیداً استقبال می نمایند. درمجموع کرونا یک اتفاق مثبت است.

4112/