ماجرای عجیب جهش کرونا در انسان و حیوان - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم، محققان به تازگی از جهش ویروس کرونا خبر داده اند که افزایش سرایت پذیری و قدرت کشندگی، از ویژگی های انواع جهش یافته این ویروس است.

به گزارش وبلاگ باران علم، هر روز 450 قربانی می گیرد، قاتلی که نامرئی است و نمی توان به سادگی به جنگ ان رفت، کرونا ویروس سارس 2، ویروسی است که اواخر سال 2019 رد پایش در ووهان چین دیده شد و به سرعت کشور چین را در نوردید، این ویروس بال پرواز ندارد، اما از راه تنفسی فرد به فرد به سرعت میلیون ها نفر را در جهان آلوده کرد.

تا به امروز 51 میلیون و 354 هزار و 187 به ویروس کرونا در جهان مبتلا شده اند و این قاتل میکروسکوپی یک میلیون و 271 هزار و 332 نفر را به کام مرگ کشانده است، این ویروس مرگبار تا به امروز 703 هزار و 288 نفر را مبتلا کرده و مجموع جانباختگان بیماری کرونا به 39 هزار و 202 نفر رسیده است.

پس از مدتی از شروع پاندمی کووید 19 در جهان موضوع جهش کرونا ویروس سارس 2 مطرح شد و محققان از افزایش سرایت پذیری بیماری سخن گفتند.

جهش های ویروس کرونا در ایران و جهان

سید علیرضا ناجی، استاد ویروس شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی و آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در این باره بیان نمود: از زمانی که کرونا در جهان شیوع پیدا کرده است، سازمان جهانی بهداشت به همراه ویروس شناسان روی ویروس کرونا تحقیق و مطالعه می کنند و همیشه به دنبال رصد و پایش جهش های ویروس کرونا بوده اند.

ناجی ادامه داد: در 11 ماه گذشته شیوه کرونا در جهان محققان براساس نقشه های ژنتیکی دریافتند که تا به امروز 6 نوع رده ژنتیکی از ویروس کرونا سارس شناسایی شده است؛ در ابتدا ویروس کرونا به 2 نوع L و S تقسیم بندی می شدند و گفته شد که ویروس کرونا نوع S تهاجمی تر است، سپس ویروس کرونا L به دو نوع G ,V تقسیم بندی شد و حالا ویروس نوع G خود به 2 رده ژنتیکی Gh و Gr تقسیم بندی شده است.

استاد ویروس شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان نمود: از ماه مارچ گزارش هایی درباره جهش ویروس کرونا ثبت شده و بر اساس اعلام محققان در ناحیه D614G پروتئین سطحی ویروس کرونا به نام اسپایک (spike) تغییر رخ داد و این موضوع موجب شد تا سرعت ورود ویروس کرونا به سلول افزایش پیدا کنند، چرا که کرونا از طریق پروتئین سطحی خود به سلول می چسبد و تغییر در پروتئین سطحی کرونا باعث شده تا ویروس با سرعت بیشتری سلول ها را آلوده کند و به همین دلیل سرعت سرایت ویروس بین 3 تا 9 برابر افزایش پیدا کرد.

سوالاتی مهم درباره جهش ویروس کرونا در ایران

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری با بیان اینکه ما باید در مورد ویروس کرونا چند سوال را پاسخ دهیم، گفت: پاسخگویی به این سوالات تنها با مطالعات خویشاوند شناسی انجام می شود، باید به طور دقیق بدانیم که منشا ویروس کرونا در ابتدای اپیدمی ایران را شناسایی کنیم و بدانیم که منشاء ویروس کجاست و پایش روی انواع ویروس های کرونا در ایران انجام دهیم تا ببینیم که آیا ویروس از سایر نقاط جهان به ایران وارد شده است یا خیر؟ و این اقدام نیاز به نمونه برداری از سراسر کشور و امکانات برای مطالعات ژنتیکی دارد و اگر این امکانات در اختیار محققان بیشتری قرار بگیرد می توان درباره تغییرات علائم بالینی در افراد مختلف اظهار نظر کرد.

همچنین پاسخ به این سوال که برخی ها مدعی شده بودند، ویروس از ایران به سایر نقاط جهان رفته است، نیاز به انجام مطالعات با دقت فراوان و ابزار مناسب دارد و باید از روش های پیشرفته NGS برای توالی ژنتیکی ویروس کرونا استفاده کنیم.

ناجی گفت: مطالعاتی بر روی جهش ویروس کرونا در مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با همکاری معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اجرا شده است و امیدواریم که امکانات مرکز تحقیقات ژنتیک در سایر مناطق کشور نیز ایجاد شود تا بتوانیم بیشتر و ویروس کرونا را در مناطق مختلف کشور رصد و پایش کنیم.

منشاء ویروس کرونا در ایران کجاست؟

حسین نجم آبادی رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه با حمایت و تشویق معاون تحقیقات وزارت بهداشت و همکاری بخش ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران و شبکه ویروس شناسی کشور تحقیقات روی ویروس کرونا در ایران انجام می شود، گفت: حدود 50 نمونه ویروس کرونا از استان های مختلف کشور اعم از تهران، قم، گرگان، مازندران، خوزستان، گیلان، زاهدان و نیز کاشان و در زمان های مختلف از زمستان سال گذشته، بهار، تابستان و اوایل پاییز امسال، با تکنیک پیشرفته توالی یابی نسل جدید، مورد بررسی ژنومیک قرار گرفت.

نجم آبادی شرح داد: منبع اولیه ویروس از اوایل دی ماه 98 از استان ووهان کشور چین بود و نتایج حاصل از مطالعه بر نمونه های گرفته شده از استان های مختلف کشورمان نشان داد که منشأ دوم ویروس در کشور، از نوع اروپایی آن بوده که در اوایل اسفند 98، از طریق اروپا به ایران وارد شده است.

ویروس کرونا وحشی تر شده است؟

سعید نمکی وزیر بهداشت چندین بار درباره وحشی تر شده ویروس کرونا یا به اصلاح خودش شتر، گاو، پلنگ صحبت کرده است.

نمکی گفت: تغییرات ژنوم ویروس را مطالعه می کردم. متاسفانه در ژنوم ویروس دارد اتفاقاتی می افتد که این تغییرات در بیماری زایی و در قدرت سرایت موثر خواهد بود و این تغییرات ما را در ابتلا و مرگ و میر گرفتار می کند. کمااینکه در اروپا مرگ های 550 تایی فرانسه ناشی از تغییرات ژنتیکی ویروس است و باید دانست که ویروس وحشی تر و چموش تر شده است.

وزیر بهداشت گفت: خیلی ها می گفتند این ویروس هم مانند سایر کروناویروس ها، بعد از مدتی به سمت خاموشی می رود. درحالی که نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه ویروس دارد قدرتمندتر می شود. سارس و مرس که از اجداد این ویروس بودند، بعد از چند ماه به سمت خاموشی رفتند، اما ویروسی که عامل بیماری کووید-19 است، به سمت چموشی می رود.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری درباره اینکه گفته می شود، ویروس کرونا وحشی تر شده است، گفت: هنوز مطالعات این موضوع را که ویروس وحشی تر شده باشد، ثابت نکرده اند، اما باید توجه داشت که هرچه سرعت انتقال بیماری بیشتر شود شیوع بیماری در جامعه بیشتر خواهد بود و افراد بیشتری در جامعه مبتلا می شوند و گروه های حساس و بیماران زمینه ای بیشتر در معرض خطر قرار خواهند گرفت و در نتیجه آمار فوتی ها افزایش پیدا خواهد کرد.

بار ویروس کرونا در دستگاه تنفسی بیماران بیشتر شده است

چند وقتی است به نظر می رسد شمار مبتلایان به علائم تنفسی در ایران و جهان افزایش پیدا کرده و آمار بیماران کرونایی در بیمارستان ها به شدت افزایش یافته است و برخی علل آن را جهش های ویروس کرونا عنوان کرده اند.

نجم آبادی درباره مشاهده بیشتر علائم در بیماران نسبت به روز های نخست شیوع بیماری کرونا بیان نمود: تحقیقات در جهان نشان داده است که بار ویروسی در دستگاه تنفسی بیماران کرونایی بیشتر و سرعت انتقال بیماری بیشتر شده، اما هنوز شواهدی دال بر همچنان شواهدی دال بر افزایش شدت بیماریزایی گزارش نشده است.

جهش ویروس کرونا کمتر از آنفلوانزاست

رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به اینکه جهش در ویروس کرونا در مقایسه با ویروس آنفلوانزا کمتر است، گفت: افزود: کووید 19 در مقایسه با سایر RNA ویروس ها، کمتر دچار تغییرات جهش زایی می شود و دلیل آن نیز دارا بودن آنزیم پلیمراز وابسته به RNA یا (RdRP) است که سبب شده میزان جهش زایی آن پایین تر از ویروس آنفلوانزا و سایر RNA ویروس ها باشد.

نجم آبادی با اشاره به مطلعات تجمیع شده در مرکز بارگذاری جهش ها در جهان گفت: بالغ بر تعداد 80 هزار ژنوم ویروس در این مرکز بارگذاری شده است و بیشتر از 350 هزار تغییر ژنتیکی ثبت شده، اما اغلب تغییرات ژنتیکی کرونا اهمیت زیادی ندارند و در شیوع و شدت بیماری کرونا تاثیر نمی گذارند.

جهش ویروس کرونا و سرانجام واکسن های در دست تولید

یکی از نگرانی ها درباره جهش ویروس کرونا این است که جهش ویروس، پروژه های ساخت واکسن کرونا را در جهان با شکست روبرو کند چرا که امید مردم جهان ساخت واکسن و رهایی از عوارض این ویروس است.

نجم آبادی با بیان اینکه دو جهش مهم در ناحیه شاخک ویروس رخ داده است، گفت: در نمونه های بررسی شده در ایران دریافتیم که جهش D 614 G به تدریج از اسفندماه افزایش یافته و دلیل انتقال سریع ویروس در ماه های اخیر هم این موضوع است و باید توجه داشت اهمیت این ناحیه از ژنوم کرونا در اتصال ویروس به سلول میزبان و محلی است که در تولید دارو و واکسن موثر، هدف قرار می گیرد.

رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درباره اینکه آیا جهش های ویروس کرونا چه تاثیری در تولید واکسن ها دارد و می تواند موجب شکست واکسن های در دست تولید شود؟ گفت: نکته خوش بینانه در این مطالعه آن است که دو جهش مهم هر دو خارج از ناحیه ای به نام RBD در شاخک ویروس رخ داده اند و در نتیجه، در تاثیرگذاری واکسن های تولید شده این جهش ها نقشی نخواهد داشت.

چرا جهش ویروس کرونا در حیوانات هولناک است؟

محققان می گویند ویروس کرونا برای نخستین بار از خفاش ها به مورچه خوار منتقل و سپس به انسان سرایت و جهان را دچار گرفتاری کرده است. با این حال، انسان ها تنها پستاندارانی نیستند که به این ویروس مبتلا شده اند.

محققان اعلام کردند 4 دلفین دست آموز در مرکز نیروی دریایی ارتش آمریکا در شهر سن دیگو ایالت کالیفرنیا به ویروس جدید کرونا مبتلا شده اند. دانشمندان می گویند ویروس جدید کرونا که در دلفین ها مشاهده شده است، خطر کمی برای انسان دارد. احتمالاً به دلیل جهش ژنتیکی از درجه کشندگی ویروس جدید کرونا در دلفین ها کاسته شده است.

استاد ویروس شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره جهش ویروس کرونا در حیوانات گفت: باید توجه داشت که انتقال ویروس از انسان به حیوان همیشه صورت می گیرد و یکی از علل تغییر ژنتیک ویروس ها همین موضوع است و مسئله ای که ما را بسیار نگران می کند این است که وقتی ویروس از انسان به حیوان و دوباره از حیوان به انسان منتقل می شود، دچار تغییرات ژنتیکی می شود و این تغییرات ژنتیکی اغلب موجب تهاجمی شدن، وحشی تر شدن و عفونت زایی بیشتر ویروس ها می شوند و این موضوع می تواند مرگ و میر بیماری را افزایش دهد و استراتژی ما در درمان و تولید واکسن را دستخوش تغییر کند.

ناجی شرح داد: پایش ویروس کرونا در انسان ها کافی نیست و باید به حیوانات در محیط زندگی انسان ها هم توجه داشته باشیم و جهش ویروس را در حیوانات هم رصد و پایش کنیم.

جهش نگران کننده ویروس کرونا و مرگ 15 میلیون راسو

هفته گذشته خبری نگران کننده از جهش ویروس کرونا در راسو های کشور دانمارک در رسانه ها منتشر و این خبر موجب نگرانی های بسیاری شد و دولت این کشور خبر از کشتار احتمالی 15 میلیون از این گونه برای جلوگیری از شیوع کروناویروس داد.

متخصص واکسن و مدیر بخش بیماری ها عفونی موسسه سرم دانمارک در این رابطه می گوید: بدترین سناریوی ممکن این است که این اتفاق یک پاندمی جدید را در دانمارک شروع کند. این خطر وجود دارد که ویروس جدید تا حدی با دیگر کروناویروس ها متفاوت باشد که مجبور به وارد کردن چیز های جدید به واکسن باشیم، این ما را دوباره به نقطه اول برمی گرداند.

دانشمندان نگران هستند انتقال کووید 19 به راسو و جهش آن در این پستانداران و انتقال دوباره آن به انسان، مرگبار بودن ویروس کرونا را تشدید کند.

کارل برگستورم، بیولوژیست دانشگاه واشنگتن درباره جهش ویروس کرونا در راسو ها گفت: احتمال وقوع هر رخدادی پس از جهش ویروس کرونا وجود دارد. شخصاً بر این باورم که شیوع کووید 19 در میان راسو ها لزوماً منجر به افزایش خطر برای انسان نخواهد شد. ما نمی توانیم هیچ احتمالی را نادیده بگیریم. با این حال، به طور قطع همه گیری کرونا در میان راسو ها شدت انتشار در میان انسان ها را افزایش نخواهد داد.

جهش کرونا در راسو ها برای انسان ها چقدر خطرناک است؟

ناجی درباره جهش ویروس کرونا در راسو ها گفت: صادرات پوست راسو یکی از تجارت های اصلی کشور دانمارک است و پرورش پوست راسو به صورت صنعتی در این کشور انجام می شود، چند روز پیش مقامات دانمارکی اعلام کردند که یکی از افراد مشغول به کار در صنعت پوست راسو به ویروس کرونای جهش یافته مبتلا شده است و پس از نمونه برداری از راسو ها دریافتند که این ویروس از راسو به انسان منتقل شده است.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری تا به امروز گزارش مدونی از تغییرات ژنتیکی ویروس کرونا منتقل شده از راسو به انسان منتشر نشده است و در شرایط کنونی که مردم جهان به تولید واکسن کرونا امید بسته اند این موضوع می تواند نگران کننده باشد البته هنوز چالشی در تولید واکسن کرونا به دنبال جهش های جدید اعلام نشده است و امیدوارم راسو ها خفاش دوم نشوند چرا که منبع اصلی ویروس کرونای کنونی خفاش ها هستند و ما باید حیوانات که موجب افزایش قدرت ویروس می شوند، توجه کنیم.

با این همه تغییر و تحول تا کنترل بیماری تنها کاری که باید انجام دهیم این است که ماسک بزنیم، فاصله اجتماعی را رعایت کنیم و مکررا دست هایمان را با آب صابون بشوییم، زیرا در این صورت است که می توانیم این اپیدمی را کنترل کنیم و تجربه نشان داده است که اگر در هر جای جهان این نکات به خوبی رعایت شود، بیماری کنترل شده است، همچنین برای کنترل بیماری کرونا باید از حضور در مکان های پرازدحام خودداری کرد و باید توجه داشت که در هر جامعه ای وقتی فاصله اجتماعی حفظ نمی شود و مردم ماسک نمی زنند و در تجمع ها شرکت می کنند، متاسفانه شاهد شیوع بسیار بالای موارد جدید ابتلا و نرخ بالای مرگ و میر ناشی از کووید 19 هستیم.