صنعت شتابدهنده کشور را در حوزه دانش بنیان و فناوری سطح بالا ارتقاء می دهد - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم، خبرگزاری خبرنگاران-رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در پنجمین کنفرانس ملی شتابگرهای ذرات و کاربردهای آن گفت: صنعت شتابدهنده می تواند کشور را در حوزه دانش بنیان و فناوری سطح بالا ارتقاء دهد.

به گزارش خبرگزاری وبلاگ باران علم به نقل از روابط عمومی سازمان انرژی اتمی؛ پنجمین کنفرانس ملی شتابگر های ذرات و کاربرد های آن، به وسیله پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای سازمان انرژی اتمی ایران به مدت 2 روز و با حضور دکتر قدسی پور رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دکتر محمدجواد لاریجانی رییس پژوهشگاه دانش های بنیادی (IPM)، دکتر سید امیرحسین فقهی معاون سازمان انرژی اتمی و رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای و جمعی از اساتید شتابگر های ذرات و کاربرد های آن در پزشکی و صنعت برگزار گردید.صنعت شتابدهنده کشور را در حوزه دانش بنیان و فناوری سطح بالا ارتقاء می دهد

دکتر فقهی رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در پنجمین کنفرانس ملی شتابگر های ذرات و کاربرد های آن که در تاریخ 8 و 9 دی در دانشگاه امیرکبیر برگزار گردید با تأکید بر تأثیر اجرای طرح های سطح بالا (high-tech) بر صنایع کشور گفت: هدف از اجرای طرح های سطح بالا نظیر نیروگاه های هسته ای و شتاب دهنده ها دو چیز است: یکی کاربردی که در نیروگاه هسته ای ما در پی برق و در شتابدهنده در پی کاربرد های آن دستگاه در پزشکی و صنعت هستیم و کارکرد دیگر این است که صنایع سبک و سنگین داخلی به واسطه مشارکت در ساخت این تجهیزات ارتقا پیدا می نمایند، سطح فناوری شان افزایش پیدا می نماید و استاندارد ها بالاتر می رود.

تفاوت شتابدهنده با حوزه راکتور این است که در شتابدهنده برخلاف آنچه در راکتور ما گرفتارش هستیم مانند چرخه سوخت، غنی سازی، مسائل پادمان و محدودیت بین المللی، در شتاب دهنده این محدودیت ها را نداریم. هم می توانیم کاربرد های این دستگاه را عملیاتی کنیم و از آن بهره مند شویم و هم می توانیم به واسطه مشارکت صنایع داخلی که عمدتاً شرکت های دانش بنیان خواهند بود از مزایای ارتقاء صنعت به واسطه این پروژه ها برخوردار شویم.

معاون سازمان با اشاره به آمار فراوری شتاب دهنده ها در دنیا ادامه داد: بر اساس تجزیه و تحلیل متادیتا ها یا متاداده ها تا حدود سال 2015 تعداد 42 هزار و 200 شتابدهنده و حدود 450- 440 راکتور هسته ای در سراسر دنیا وجود داشته است. از این تعداد شتابدهنده، 27 هزار دستگاه در حوزه صنعت، 14 هزار دستگاه در اهداف پزشکی و هزار و 200 دستگاه برای تحقیقات پایه فعال هستند. این ارقام شامل میکروسکوپ های الکترونی، تیوب های اشعه ایکس، صنایع امنیتی و دفاعی نمی گردد. درحوزه کاربرد های سیویل، شتابدهنده های مورد احتیاج برای آزمون های غیرمخرب یا بازرسی های غیرمخرب در سال های 1950 تا 2010 بیش از هزار و 500 دستگاه تخمین زده شده و در حدود 50 درصد این شتابدهنده ها برای بازرسی های امنیتی و محموله های گمرکات استفاده می گردد.

دکتر فقهی درباره بازار دنیای شتابدهند ها اضافه نمود: بازار شتابدهنده در حوزه صنعتی بازار فعالی است و بیش از 70 شرکت و مؤسسه شتابدهنده صنعتی فراوری می نمایند. این سازمان ها تقریباً بیش از 1100 سیستم صنعتی در سال می فروشند که حدود دو برابر تعداد فراوری شده برای تحقیق یا توسعه در حوزه درمان است و رقمی به ارزش 2/2 بیلیارد دلار به خودشان اختصاص می دهند. آمار سال 2010 فراوری حدود 200 تا 300 شتابدهنده در سال را نشان می دهد. از مطالعات اپیدمیولوژیک می توانیم برای برون یابی فرایند های بلندمدت شتابدهنده ها استفاده کنیم.

وی در مورد اقتصاد شتابدهنده ها در دنیا گفت: بازار فروش بزرگی را در دنیا در این حوزه پیش رو داریم که بیمارستان ها هم از آن بهره مند می شوند و با توجه به اندازه گستردگی و کاربرد های منحصربفردی که شتابدهنده های صنعتی دارند می گردد گفت مهمترین نوع شتابدهنده ها در دنیا محسوب می شوند و صنایع ما به شدت احتیاج به این دستگاه ها دارند و در آینده بخش عمده ای از صنعت شتابدهنده مربوط به کاربرد در صنعت می گردد. شتابدهنده هایی که در کاشت یون استفاده می شوند یکی از قابل توجه ترین نوع شتابدهنده ها در دنیا هستند به طوری که عایدی حاصل از این نوع شتابدهنده ها به حدود 300 میلیارد دلار در سال می رسد. در بحث کاربرد های پزشکی و درمانی هم استفاده از شتابدهنده های خطی کاربرد بالایی دارد. به روز رسانی دستگاه های قدیمی و مجهز کردن کشور به روش های رادیوتراپی با استفاده از شتابدهنده های خطی بسیار حیاتی است و این خودش نشان دهنده رشد تقاضا در استفاده از روش های رادیوتراپی با استفاده از شتابدهنده ها هست که حائز اهمیت است.

رییس پژوهشگاه ادامه داد: با توجه به رهیافت تجزیه وتحلیل هزینه-فایده ای که در مقایسه شتابدهنده های تحقیقاتی و پزشکی می گردد می توان به این نتیجه رسید که شتابدهنده های پزشکی در مقایسه با شتابدهنده هایی که صرفاً کاربرد علمی دارند در سراسر دنیا تعداد بیشتری دارند و این خودش یک موتور محرکه در توسعه صنعت شتابدهنده ها است. استفاده از تکنولوژی های نو برای ساخت شتابدهنده مثل تکنولوژی های حاصل از اندرکنش لیزر و پلاسما برای فراوری گرادیان های میدان بسیار قوی از جمله اولویت های کنونی دنیاست و چه بهتر که ما از همین الان این حوزه را مورد توجه قرار دهیم.

معاون سازمان اضافه نمود: کاربرد صنعتی شتابدهنده ها در دنیا به دوران بلوغ خودش رسیده و در کشور ما این تکنولوژی هنوز در ابتدای جهت است. ایجاد زیرساخت های صنعتی برای استفاده از این نوع فناوری بسیار قابل توجه است. موتور محرکه صنعت شتابدهنده در دنیا، دانشگاه ها بودند و آزمایشگاه کاوندیش شاید اولین جایی بود که دستگاه شتابدهنده ساخته شد و دانشمندان فکر نمی کردند تا این اندازه شتابدهنده در زندگی بشر بتواند مفید واقع گردد.

وی تأکید کرد: من ایمان دارم که صنعت شتابدهنده می تواند کشور را در حوزه دانش بنیان و فناوری سطح بالا در ابعاد بسیار وسیع از مواد، مخابرات، الکترونیک، کنترل و خلاء به شدت ارتقاء دهد. با تمام وجود حامی این حوزه خواهیم بود و آقای مهندس اسلامی هم تأکید کردند که نظر دانشمندان در این حوزه برایشان بسیار اهمیت دارد.

شایان ذکر است، از مهمترین محور های این کنفرانس که با همکاری انجمن هسته ای ایران و شرکت توسعه کاربرد پرتو ها برگزار گردید می توان به فیزیک شتابگرها، طراحی و ساخت انواع شتابگر ها و تجهیزات مرتبط و کاربرد های شتابگر ها در علوم، صنعت و پزشکی اشاره نمود.

مجموعه هایی از مراکز دولتی و خصوصی حضور فعالی در این کنفرانس داشتند و 8 استاد خارجی از کشور های اتریش، ایتالیا، ترکیه، کره جنوبی و اردن در بخش بین المللی آن به ارائه سخنرانی پرداختند.

در این مراسم افتتاحیه این کنفرانس نیز از پروفسور جواد رحیقی به پاس زحمات و تلاش های گسترده و تلاش های خستگی ناپذیر در حوزه شتابگر های ذرات و فیزیک کاربردی تقدیر به عمل آمد.