کیفیت هر جلسه آموزش مجازی یک ششم آموزش حضوری است، لزوم برگزاری امتحانات این ترم به صورت حضوری در تابستان - وبلاگ باران علم

به گزارش وبلاگ باران علم، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی برگزاری امتحانات مجازی را اشتباه دانست و گفت: کیفیت سه جلسه آموزش مجازی برابر با کیفیت نیمی از یک جلسه آموزش حضوری است؛ این ترم تمام نشده و باید در تابستان ادامه پیدا کند و امتحانات آن خاتمه تابستان به صورت حضوری برگزار گردد.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری وبلاگ باران علم؛ محدثه حسینی، از زمانی که ویروس کرونا در کشور همه گیر شده دانشگاه ها برای اینکه آموزش را تعطیل ننمایند به آموزش غیرحضوری پناه بردند. این پناهندگی دانشگاه ها با مسائل زیاد و اعتراض دانشجویان نسبت به کیفیت آن همراه بود و اکنون که زمان ارزیابی دانشجویان فرارسیده بسیاری ابراز نگرانی می نمایند که نکند ارزیابی ها به خوبی انجام نگردد.

در این ارزیابی ممکن است دانشجویانی که در طول ترم درس نخوانده اند، با استفاده از روش های ناپسند در آزمونی بی کیفیت نمره مطلوب بگیرند و دانشجویانی که تمام وقت انرژی خود را صرف درس نموده اند، حقشان ضایع گردد. بسیاری از اساتید نگران هستند که دانشجویان با ابزارهایی که در اختیار دارند بتوانند به راحتی با تقلب نمره مطلوبی کسب نمایند.

البته ابعاد ماجرای آموزش و آزمون مجازی به همین جا ختم نمی گردد، به عقیده بسیاری از کارشناسان؛ ادامه این فرایند باعث سطحی شدن علم می گردد و کیفیت آموزش و یادگیری را کاهش می دهد. آن طور که محققان اعلام می نمایند تا سال 2022 ویروس کرونا همراه مردم جهان است بنابراین برای آموزش در دانشگاه ها باید چاره اساسی اندیشیده گردد.

آزمون مجازی علاج واقعی یا درمان موقت/ علت غفلت دانشگاه ها از آزمون حضوری چیست؟

قاسم پورحسن، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی یکی از اساتیدی است که با برگزاری آزمون مجازی مخالف بوده و معتقد است که باید امتحانات سرانجام ترم به صورت حضوری برگزار گردد. در ادامه مشروح این تبادل نظر را می خوانید.

وبلاگ باران علم: امتحانات سرانجامی ترم جاری چگونه باید برگزار گردد؟

پورحسن: به همراه جمعی از اساتید معتقدیم که امتحانات سرانجام ترم دانشجویان مقطع دکتری و دیگر مقاطع تحصیلی باید در شهریورماه به صورت حضوری برگزار گردد. حتی اگر شده اساتید از دانشجویان به صورت انفرادی امتحان شفاهی بگیرند.

وزارت علوم ضروری است در مورد برگزاری امتحانات یک تصمیم جدی و آنالیز شده بگیرد. حقیقت این است که اساتید باید سه کلاس مجازی را برگزار نمایند تا محتوای این سه کلاس نزدیک به یکی از کلاس های حضوری باشد. از همین رو نمی توان کلاس های حضوری که طی 16 هفته برگزار می شد را در همین مدت زمان به صورت مجازی برگزار کنیم.

اکنون برگزاری امتحانات دانشگاه ها، عجله است. اما اگر وزارت علوم تصمیم بر برگزاری امتحانات در تیرماه بگیرد این امتحانات باید به صورت پژوهش محور و مبتنی بر کتاب باز برگزار گردد.

افت شدید آموزش جبران ناپذیر است از همین رو باید برای ترم آینده از اکنون برنامه ریزی گردد. آموزش مجازی حتی نیمی از کیفیت آموزش حضوری را ندارد. اکنون ارتباط اساتید و دانشجویان در آموزش مجازی به ادای تکالیف توسط دانشجویان محدود شده است. هرچند بعضی از اساتید مراقبت خوبی از دانشجویان دارند و هر هفته سؤالاتی پژوهش محور از دانشجویان می پرسند اما بعضی از اساتید نیز این مراقبت و دقت در آموزش مجازی را ندارند. در صورت استمرار آموزش مجازی درترم آینده باید گزینه های متفاوتی پیش روی اساتید قرار بگیرد و نباید شاهد شرایط افت کیفیت آموزش باشیم.

وبلاگ باران علم: ترم آینده چگونه برگزار خواهد شد؟

پور حسن: دو راه پیش روداریم راه نخست این است که تلقی کنیم درترم آینده در دوران پساکرونا قرار داریم در این صورت اساتید و دانشجویان باید ترمی که به صورت مجازی برگزار گردید را جبران نمایند.

راه دوم این است که به تدریج فرایند آموزش را از استاد محوری صِرف به سمت پژوهش محوری و مشارکت دانشجویان سوق دهیم. استاد محوری یکی از اشتباهات آموزش در بسیاری از رشته ها در ایران است که باید به مرور این اشتباه اصلاح گردد.

تأکید من و دیگر اساتید و پیشنهاد ما به دانشگاه ها این است که آموزش را در اینترنت سرانجام دهند و امتحانات حتماً به صورت حضوری برگزار گردد زیرا در این دوران ما در حوزه آموزش دچار فقدان و خلأ شده ایم.

پژوهش محوری نقیصه آزمون و نقیصه فقدان مداوم استاد را می تواند رفع کند. همچنین می تواند نتایج مثبتی را برای دانشجویان به ارمغان بیاورد. اکنون تنها به برگزاری آزمون طی یک الی دو هفته بسنده می گردد و ما به پژوهش در دوران کارشناسی اهتمام نداشتیم. باید کتاب محوری و جزوه را از مدار آموزش و تحصیل خارج کنیم. هر دانشجو باید مبنای تدریس قرار بگیرد.

وبلاگ باران علم: با توجه به اینکه برگزاری کلاس و آزمون مجازی مانع ارتقای حقیقی دانش و سطح علمی دانشجویان است، برای جبران آن چه باید کرد؟

پورحسن: این ترم تعطیل نشده است و تا تابستان باید ادامه پیدا کند؛ تأکید من و دیگر اساتید و پیشنهاد ما به دانشگاه ها این است که آموزش را در اینترنت سرانجام دهند و امتحانات حتماً به صورت حضوری برگزار گردد زیرا در این دوران ما در حوزه آموزش دچار فقدان و خلأ شده ایم.

تنها راه جبران این خلأ این است که آموزش در تابستان ادامه پیدا کند و امتحانات در سرانجام این فصل به صورت حضوری برگزار گردد و به طور جد با برگزاری امتحانات مجازی مخالف هستند امتحانات مجازی به مثابه این است که دانشگاهیان تنها به دادن نمره ها و اینکه از دست این ترم با این شرایط رها شوند نگاه می نمایند!

اکنون که آموزش با این شرایط روبرو شده است باید در امتحانات، ضربه ای که به آموزش خورده است جبران گردد و در سه ماه تابستان مقداری از این فرآیند آموزشی که نقیصه داشت و این نقایص را جبران کنیم. برگزاری امتحانات به صورت مجازی اشتباه است.

وبلاگ باران علم: تأثیر ویروس کرونا بر آموزش و جوامع انسانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

پورحسن: در پی شیوع ویروس کرونا تنها آموزش دچار شرایط اضطراری نشده است، زیست انسان ها و جوامع نسبت انسان ها با یکدیگر را تحت تأثیر قرار داده است در این دوران انسان ها از یکدیگر گریزان هستند و بیش از هر زمان دیگری تنهایی را تجربه نموده اند و از این دوران می توان به عنوان بحران تنهایی یادکرد.

در بسیاری از حوزه ها ما در شرایط اضطرار قرارگرفته ایم که ازجمله آن ها اضطرار در آموزش، اقتصاد، اجتماعی و فرهنگی است. اکنون در شرایط طبیعی قرار نداریم که این دوران را با یک دوران طبیعی مقایسه کنیم. روشن است که در شرایط طبیعی برای حوزه فرهنگ و زیست چنین تصمیمی نمی گرفتیم.

در شرایط گریزناپذیر شیوع ویروس کرونا، مجبور انتخاب میان دو راه، تعطیلی و سرانجام تعلیم، تربیت و آموزش و یا ادامه آن با یک ساختار دیگر شده ایم.

ما برخلاف بعضی از دیدگاه ها که معتقدند آموزش مجازی بدیلی از آموزش حضوری است، معتقد هستیم که در حالت اضطرار مجبور به پذیرش آموزش مجازی شده ایم و هیچ دانش آموزی نمی تواند بدون حضور در کلاس فرایند طبیعی تعلیم و تربیت را طی کند. امتحانات نیز بخشی از این مسئله است.

امتحان نیز بخش جدایی از شرایط پیچیده جامعه کنونی و اضطراری نیست؛ همان صدماتی که به آموزش مستقیم و برگزاری کلاس های درسی واردشده است به تمامی فرآیندهای آموزش ازجمله امتحانات نیز واردشده است.

ابتدا باید درک کنیم که آموزش مجازی و آموزش حضوری قیاس ناپذیر هستند و بدیل یکدیگر نیستند. ما در شرایط اضطراری آغاز ویروس کرونا در کشور به یک ساختاری روی آورده ایم که تا به امروز تجربه آن را نداشته ایم. در آموزش حضوری مبنا بر کیفیت است یعنی به نحو طبیعی این فرایند شکل می گیرد و استاد روبروه ای با دانشجو دارد.

آموزش مجازی، آموزش تلقی نمی گردد؛ زیرا مبنای تعلیم و تربیت روبروه استاد و دانشجو است و مبنای آموزش در خواندن صرف نیست؛ بلکه مبنا بر یادگیری مستقیم دانشجو از تجربیات استاد است.

در ترم گذشته ما تجربه اندکی از طبیعی بودن آموزش را داشتیم و می دانستیم که دانشجویان در چه شرایطی و در چه سطحی از درک علمی برخوردار هستند. اگر در ترم آینده مجبور باشیم سراسر در یک وضع مجازی به سر ببریم؛ اساتید هیچ و شناخت و درکی از دانشجویان ندارند از همین رو، کار دشوارتر خواهد شد.

در فرایند طبیعی آموزش کیفیت محور، روبرو محور و... است و می دانیم که میزان تحصیلات هر فرد به چه میزان تحصیلات چقدر است؛ اما در فرایند مجازی نمی توانیم ویژگی های آموزش برای طبیعی را کیفیت محور بود را خواهان شویم.

آموزش مجازی، آموزش تلقی نمی گردد؛ زیرا مبنای تعلیم و تربیت روبروه استاد و دانشجو است و مبنای آموزش در خواندن صرف نیست؛ بلکه مبنا بر یادگیری مستقیم دانشجو از تجربیات استاد است که تنها در نسبت به روبروه حضوری شکل می گیرد ما نمی توانیم بگوییم امروز که با انبوهی از نوشته ها آثار روبرو هستیم می تواند خلأ نبود استاد را جبران کند.

استاد در روبروه مستقیم با دانشجو، ظرفیت استعداد و توانایی دانشجو را محک می زند و در کلاس بر اساس این شناخت تدریس کیفی دارد. آموزش مجازی، آموزش کمیت گرایی است که مبتنی بر غیبت است و استاد هیچ دسترسی به استعدادها و نسبت هایی که با دانشجویان داشته ندارد.

وبلاگ باران علم: برگزاری آزمون و امتحانات به صورت مجازی باید به چه صورتی باشد؟

پورحسن: در این دوران با معضلاتی ازجمله برگزاری امتحانات و چگونگی سطح آن روبرو هستیم. یکی از بهترین روش های برگزاری امتحانات در آموزش مجازی این است که دانشجویان به سمت پژوهش بیشتر، پرسش های پژوهش محور و کیفی و پرسش هایی بر مبنای کتاب باز سوق داده شوند. در غیر این صورت با معضل عدم یادگیری درس و نخواندن آن، تقلب و... روبروه خواهیم بود.

اکنون با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی آموزش حضوری در سراسر جهان مراکز آموزشی کوشش می نمایند شیوه جدیدی از آزمون ها را تجربه نمایند این شرایط متفاوت شامل دو مرحله است.

مرحله نخست این است که در طول ترم دانشجویان به پرسش های پژوهش محور و پرسش های کیفی تر سوق داده شوند و در مرحله دوم این است که دانشجویان به پرسش های تحلیلی و انتقادی توجه نمایند و اگر دانشجویان نیز خواستند به تقلب روی آورند در حقیقت در یک فرآیند کتاب باز این اتفاق رخ دهد.

به طور مثال به دانشجویان خود اعلام کردم که بخشی از ارزیابی کلاس به نحو کوییز یعنی پرسش هایی که در طول ترم مطرح شده است و دانشجویان برای پاسخگویی به آن پرسش ها باید تحقیق نمایند تا بتوانند با آن پاسخ دهند تعلق دارد. اساساً در آموزش مجازی نباید از پرسش های چگونه است، نام ببرید و... اکتفا کرد.

بسیاری از دانشگاه های معتبر جهان از روش کوییز برای ارزیابی دانشجویان استفاده می نمایند کوییز امتحانات کوچک هستند که در طول ترم بدون اطلاع دانشجو از او پرسیده می گردد.

در آموزش مجازی هر یک از اساتید باید به یکی از روش های جدید آموزشی روی آورند و نباید ذهن خود را به روش های آموزش حضوری معطوف کند. بخشی از فرایند تبعیض در آموزش مجازی خود دانشجو است می توان گفت آموزش مجازی دانشجو محور است. بدین معنا که پس از تدریس تالار تبادل نظر خواهیم داشت و در این تالار، دانشجو توسط استاد مورد ارزیابی قرار می گیرد؛ تالار تبادل نظر به استاد این امکان را می دهد که استاد متوجه میزان مطالعه دانشجو در طول ترم گردد.

دانش در آموزش مجازی، مشارکتی است بدین معنا که اساتید منابع مختلف را معرفی نمایند و دانشجویان به آن منابع مراجعه نموده و اساتید خلاصه ای از آن منابع را طلب کند و با ارزیابی آن خلاصه منابع اساتید می توانند میزان دانش دانشجویان خود را مورد ارزیابی قرار دهند.

دانشگاهیان در ترم جاری تجربه چند هفته آموزش حضوری را داشتند اما اگر ترم آینده نیز مجازی برگزار گردد، دانشگاهیان از این تجربه محروم خواهند ماند. از همین رو در آموزش مجازی آموزش باید مشارکت محور باشد. ما ناچار به استفاده از آموزش مجازی شده ایم. پیشنهاد ما این است که در صورت استمرار آموزش مجازی در دانشگاه ها کلاس ها باید به صورت ویدیو کنفرانس برگزار گردد و دانشجویان و اساتید یکدیگر را ببینند و امتحانات نیز باید به صورت ویدیو کنفرانس برگزار گردد.

4084/